Unilever: van breed concern naar gefocuste wereldspeler

Unilever behoort al decennia tot de absolute zwaargewichten in de mondiale consumentenindustrie. Het bedrijf, ontstaan in 1930 uit de fusie van de Nederlandse Margarine Unie en het Britse Lever Brothers, groeide in bijna een eeuw tijd uit tot een concern met aanwezigheid in meer dan 190 landen. Dagelijks gebruiken miljarden mensen een product van Unilever: van een fles Dove of Axe in de badkamer tot een pot Hellmann’s in de keuken of een wasmiddel van Omo of Robijn in het huishouden. Juist doordat het bedrijf zo diep verankerd is in het dagelijks leven van consumenten, geldt Unilever al lange tijd als graadmeter voor trends in consumptie, duurzaamheid en de kracht van wereldmerken.

Toch is de onderneming in de afgelopen tien jaar in een nieuwe fase terechtgekomen. Waar het jarenlang vooral draaide om schaal, aanwezigheid in zoveel mogelijk productcategorieën en geografische expansie, zien we nu een duidelijke strategie van focus. Unilever wil minder complex, minder log en meer winstgevend worden. Die omslag wordt zichtbaar in de cijfers, in het management en in de samenstelling van de portefeuille. Het verhaal van Unilever tussen 2018 en 2025 is er een van veranderende marges, externe schokken, hernieuwde discipline en duidelijke keuzes.

Financiële ontwikkeling: tussen stabiliteit en schokken

Als we de ontwikkeling van omzet en winst de afgelopen zeven jaar volgen, zien we een patroon dat veel vertelt over de uitdagingen van een mondiale speler. In 2018 lag de omzet rond de 51 miljard euro en de nettowinst uitzonderlijk hoog door enkele boekhoudkundige meevallers. Het jaar daarop zakte de winst terug naar een realistischer niveau van ongeveer zes miljard euro, bij een omzet die vrijwel gelijk bleef.

De coronaperiode in 2020 en 2021 bracht een dubbel effect. Enerzijds steeg de vraag naar voedingsmiddelen en huishoudproducten, wat de omzet stut, anderzijds was er sprake van verstoringen in de logistieke keten en hogere kosten. De omzet bleef rond de 51 tot 52 miljard euro hangen, terwijl de marges wat druk voelden. Toch bleef de winst boven de zes miljard, wat getuigde van veerkracht.

De echte breuk kwam in 2022. Grondstofprijzen explodeerden door geopolitieke spanningen, inflatie en energiecrisis. Palmolie, soja, zuivel en verpakkingsmateriaal werden fors duurder. Unilever wist die kosten deels door te berekenen, waardoor de omzet naar ruim zestig miljard euro sprong, maar de onderliggende operationele marge zakte van ruim achttien naar net iets boven de zestien procent. Het was het laagste niveau in jaren, en een duidelijk signaal dat de externe omgeving zich keihard liet voelen.

In 2023 en 2024 herstelde de situatie. De grondstofprijzen stabiliseerden, terwijl de prijsverhogingen die eerder waren doorgevoerd in de markt bleven staan. Daarmee schoten de marges weer omhoog, naar 16,7 procent in 2023 en zelfs 18,4 procent in 2024. Voor 2025 ligt de verwachting dat de marge voor het eerst in jaren weer boven de negentien procent zal uitkomen. Dat herstel gaat gepaard met een nettowinst van rond de acht miljard euro, bij een omzet van ruim 62 miljard euro.

Segmenten: verschillende karakters

Het brede portfolio van Unilever bestaat uit drie kernpijlers: Beauty & Personal Care, Food & Refreshment en Home Care. De verschillen in marges en groeidynamiek zijn groot.

Beauty & Personal Care is de echte winstmotor. Met merken als Dove, Rexona, Axe en Lux haalt Unilever hier marges van ruim twintig procent. De omzet ligt boven de 24 miljard euro en groeit gestaag. Het segment profiteert van sterke merkloyaliteit en van premiumisering: consumenten zijn bereid meer te betalen voor verzorgingsproducten die kwaliteit en duurzaamheid uitstralen.

Food & Refreshment is omvangrijk, met Knorr, Hellmann’s en de grote ijsmerken als trekpaarden. De marges zijn lager, rond vijftien tot zestien procent, maar de omzet is stabiel en robuust. Het segment is gevoelig voor grondstofprijzen, maar prijsverhogingen zijn vaak relatief goed door te voeren. Het feit dat Unilever de ijsdivisie afsplitst, toont wel aan dat dit onderdeel als te kapitaalintensief en volatiel werd ervaren.

Home Care, met schoonmaak- en wasmiddelen, kent een ander profiel. De marges liggen rond de twaalf procent, structureel lager dan bij de andere segmenten. Dit komt door zware concurrentie, hoge gevoeligheid voor grondstoffen en lagere merkdifferentiatie. Toch blijft de omzet groeien, vooral in opkomende markten, waar betaalbare en herkenbare schoonmaakproducten vaak essentieel zijn.

Geografische spreiding: voordeel en risico

Unilever is bij uitstek een wereldbedrijf. Voor 2022 werd de omzet uitgesplitst in Europa, de Americas en Azië/Afrika. Europa verloor langzaam terrein, terwijl de groei uit Azië en Afrika kwam. Vanaf 2023 hanteert Unilever een eenvoudiger indeling: developed versus emerging markets. Emerging markets zijn inmiddels goed voor 58 procent van de omzet, developed markets voor 42 procent.

Die verschuiving naar opkomende markten is strategisch logisch: daar ligt de structurele vraaggroei, daar groeit de middenklasse en daar zijn nieuwe consumenten te winnen. Maar de afhankelijkheid brengt ook risico’s. Valutavolatiliteit is groot: een dalende Indiase roepie of Braziliaanse real kan miljarden omzet wegsnoepen wanneer omgerekend naar euro’s. Grondstofkosten in dollars vergroten dit effect. Geopolitiek speelt eveneens een rol: handelsbarrières, importbeperkingen en politieke instabiliteit zijn realiteiten waarmee Unilever moet omgaan.

Tegelijk werkt de spreiding als buffer. Als één regio onder druk staat, kan een andere dat vaak opvangen. Het mondiale karakter is daarmee zowel een risico als een sterkte.

Grondstoffen en valuta: de eeuwige externe krachten

Grondstoffen en valuta zijn structureel de grootste externe factoren voor Unilever. De onderneming koopt jaarlijks enorme volumes palmolie, soja, cacao, zuivel en verpakkingsmaterialen in. Wanneer prijzen stijgen, komt de marge direct onder druk. In 2022 zagen we dit scherp terug: de marge viel met meer dan twee procentpunten terug.

Valuta werken dubbel. Een sterke dollar maakt grondstoffen duurder, maar vergroot de omzet uit de VS wanneer omgerekend. Een zwakke dollar drukt de omzet in euro’s, maar verlaagt wel de inkoopkosten. Het effect op de marges kan dus positief zijn, ook al oogt de omzetgroei zwakker. Jaarlijks rapporteert Unilever hoeveel impact wisselkoersen hebben gehad; dit kan variëren van plus of min vijf procentpunten op de gerapporteerde omzet.

Balans en kapitaalstructuur

Unilever beschikt over activa van bijna tachtig miljard euro, waarvan ruim de helft gefinancierd is met vreemd vermogen. De netto schuld ligt rond de vierentwintig miljard euro, wat een debt-to-equity ratio van 1,5 betekent. De interest coverage ratio is met circa acht keer acceptabel: er is voldoende buffer om rentelasten te dragen.

De liquiditeitsratio’s zijn wat krap; de current ratio ligt onder de één. Dit betekent dat Unilever afhankelijk is van doorlopende cashflow en toegang tot financiering om kortlopende verplichtingen te dekken. Gelukkig genereert het bedrijf jaarlijks zes tot zeven miljard vrije kasstroom, wat een stabiele basis vormt.

Die kasstroom wordt verdeeld tussen dividend, aandeleninkopen en ruimte voor overnames. Unilever is uitgesproken een dividendbedrijf, met een payout ratio van ongeveer 65 procent. Buybacks zijn optioneel en worden vaak gepauzeerd bij grote strategische beslissingen. Overnames zijn meestal gericht en middelgroot; megadeals zijn financieel en politiek moeilijker.

Portfolio in beweging: van spreads tot beauty

De transformatie van Unilever’s portfolio is misschien wel het meest zichtbare bewijs van de nieuwe koers. In 2018 werd de spreads-divisie (Becel, Blue Band, Flora) afgesplitst naar KKR onder de naam Upfield. In 2022 volgde de verkoop van de theedivisie (Lipton en andere merken) aan CVC, dat deze onderbracht in ekaterra. En in 2024/2025 staat de afsplitsing van de volledige ijsdivisie op de agenda, waarmee merken als Magnum en Ben & Jerry’s buiten de kern vallen.

Tegelijkertijd heeft Unilever gericht gekocht. Dollar Shave Club, Seventh Generation, Carver Korea, Schmidt’s Naturals en recent Wild zijn voorbeelden van acquisities die de portefeuille aanvullen met duurzame, premium en vaak digitale merken. Deze beweging laat zien dat Unilever streeft naar minder bulk en meer marge, minder commodity en meer differentiatie.

Duurzaamheid als groeimotor

Al sinds Paul Polman is duurzaamheid geen bijzaak meer maar kern van de strategie. Het Unilever Sustainable Living Plan legde de basis, en tot vandaag bouwt het bedrijf hierop verder. Doelen zijn onder meer: netto-nul uitstoot in 2039, volledig herbruikbare verpakkingen in 2025 en een portfolio dat steeds gezonder en plantaardiger wordt.

Samenwerking met leveranciers is cruciaal. Unilever is medeoprichter van de RSPO voor duurzame palmolie, werkt samen met de Rainforest Alliance voor cacao en thee, en participeert in coalities rond soja en circulaire verpakkingen. Leveranciers worden actief aangespoord om eigen CO₂-doelen te formuleren. Grote retailers zetten eveneens druk; producten die niet voldoen aan duurzaamheidscriteria dreigen uit de schappen te verdwijnen.

Consumenten reageren positief: de merken die duurzaamheid als kern hebben, groeien structureel sneller. Seventh Generation, Ben & Jerry’s en Dove zijn voorbeelden van merken die zowel marktaandeel als marge weten te winnen door een geloofwaardig duurzaam verhaal. Voor Unilever is duurzaamheid daarmee niet alleen reputatie, maar ook harde business.

Bestuur: van idealisme naar discipline

De toon van de leiding heeft een duidelijke verschuiving doorgemaakt. Paul Polman (2009–2018) legde de basis voor duurzaamheid en lange termijn, maar kreeg kritiek dat aandeelhouderswaarde en marges te weinig prioriteit kregen. Alan Jope (2019–2022) zette sterk in op purpose-led marketing en merksociale relevantie, maar zag zijn reputatie beschadigd door een mislukte megadeal en tegenvallende koersontwikkeling.

Sinds 2023 staat Hein Schumacher aan het roer. Als voormalig topman van FrieslandCampina staat hij bekend om financiële discipline en eenvoud. Zijn eerste daden waren de aankondiging van de afsplitsing van de ijsdivisie en een omvangrijk kostenbesparingsprogramma. De CFO-rol wordt sinds 2024 ingevuld door Fernando Fernandez, met veel ervaring in emerging markets. Samen met een internationale board onder leiding van Nils Andersen zet dit duo Unilever weer op koers voor hogere marges en eenvoudiger portfolio.

Dividend en aandeelhouderswaarde

Unilever staat bekend als een betrouwbare dividendbetaler. In de periode 2018–2024 werd het dividend elk jaar licht verhoogd, van circa €1,55 naar €1,75 per aandeel. Het dividendrendement bleef stabiel rond de 3,5 tot 3,8 procent. Voor 2025 wordt opnieuw een verhoging verwacht naar ongeveer €1,80. Hiermee blijft de payout ratio rond de 65 procent, een balans die zowel aandeelhouders als het bedrijf zelf zekerheid biedt.

De koers-winstverhouding weerspiegelt de grilligheid van de afgelopen jaren. In 2018 stond de P/E nog rond de tien, in 2019–2020 rond de negentien, zakte terug naar veertien in 2022 en steeg in 2024 weer boven de drieëntwintig. In 2025 ligt de ratio rond de 22 tot 23, iets boven het historisch gemiddelde van twintig. Dit duidt op vertrouwen van beleggers in de strategie en het herstel van marges.

Conclusie: eenvoud en focus als nieuwe kracht

Het verhaal van Unilever in de periode 2018–2025 laat zich samenvatten als een beweging van breedte naar focus, van logheid naar slagkracht. De onderneming heeft afscheid genomen van activiteiten die wel omzet maar weinig winst opleverden, en concentreert zich op premiummerken met hogere marges en sterke groeimogelijkheden. De afhankelijkheid van grondstoffen en valuta blijft groot, maar wordt beter beheerst door prijsdoorberekeningen en portfolio-aanpassingen.

Met een herstelde marge, een strakker bestuur en een duidelijke strategie richting duurzaamheid en premiumisering, staat Unilever aan de vooravond van een nieuwe fase. Het concern is kleiner in scope, maar groter in wendbaarheid. De komende jaren zullen uitwijzen of deze koers zich vertaalt in duurzame groei en hogere aandeelhouderswaarde, maar de richting is helder: eenvoud, focus en duurzaamheid zijn de pijlers waarop Unilever zijn toekomst bouwt.