Van mijnbouw tot wereldleider in voeding, gezondheid, smaak en geur

De geschiedenis van DSM gaat terug tot 1902, toen het bedrijf werd opgericht als De Staatsmijnen. Het begon met steenkoolwinning in Limburg, maar moest zich in de tweede helft van de twintigste eeuw volledig opnieuw uitvinden toen de mijnbouw in Nederland verdween. DSM transformeerde naar een petrochemisch en vervolgens fijnchemisch concern en bouwde een sterke positie op in kunststoffen, engineering plastics en later ook materialen met unieke eigenschappen zoals Dyneema. De echte kentering kwam in de jaren na 2000, toen DSM zijn bulkchemie en kunststoffen stap voor stap afstootte en zich via acquisities in enzymen, vitamines en biotechnologie steeds meer ontwikkelde tot een bedrijf dat zich richtte op voeding, gezondheid en duurzaamheid.

In de jaren voor de fusie met Firmenich lag de focus volledig op Nutrition en Health. De Materials-divisie was steeds meer een buitenbeentje geworden: conjunctuurgevoelig, cyclisch en minder in lijn met de duurzaamheids- en gezondheidspijlers die DSM wilde uitbouwen. De verkoop van Dyneema aan Avient en de Engineering Materials-divisie aan Advent en Lanxess in 2022 leverde DSM gezamenlijk meer dan vijf miljard euro op. Daarmee werd de balans versterkt en kwam er ruimte vrij om een volgende strategische stap te zetten. Voor aandeelhouders werd bovendien een deel van de opbrengst direct teruggegeven in de vorm van een speciaal dividend en aandeleninkoop.

Ontwikkeling van omzet en winst vóór de fusie

In de zeven jaar voor de fusie schommelde de omzet van DSM tussen de acht en negen miljard euro. Nutrition groeide gestaag en vormde steeds meer het hart van de onderneming, terwijl Materials achterbleef en steeds grotere schommelingen in de winst liet zien. In 2018 boekte DSM ruim 9,3 miljard euro omzet en een winst van ruim een miljard, een piek die grotendeels uit de nutrition-divisie kwam. In 2019 en 2020 volgden mindere jaren: lagere vitamineprijzen en de coronapandemie zorgden voor een terugval van de winst naar respectievelijk 764 en 508 miljoen euro. In 2021 en 2022 veerde de winst op papier sterk op, mede door boekwinsten op desinvesteringen. Zonder die eenmalige effecten bleef de operationele winst echter rond de zeven- tot achthonderd miljoen, wat een reëler beeld gaf van de onderliggende prestaties.

De marges in Nutrition bleven in die periode stabiel oplopen van circa 17 naar 22 procent, terwijl Materials steeds grilliger werd en in 2022 nog maar elf procent marge haalde. Daarmee was de strategische keuze om Materials te verkopen en volledig in te zetten op Nutrition en Health eenvoudig te verklaren. Beleggers zagen DSM steeds meer als een pure “life sciences player” en waardeerden het aandeel met koers-winstverhoudingen die opliepen tot boven de dertig, vergeleken met twaalf in 2018. De beurskoers ging mee in deze waardering: van ongeveer 75 euro eind 2018 naar bijna 190 euro in 2021, om daarna terug te zakken richting 145 euro in 2022, mede door energieprijzen en recessievrees.

Firmenich vóór de fusie

Firmenich had een heel andere historie. Het Zwitserse familiebedrijf, opgericht in 1895, groeide in meer dan een eeuw uit tot een van de grootste private ondernemingen ter wereld op het gebied van geur en smaak. Het bedrijf leverde parfumgrondstoffen aan de grootste cosmeticamerken en ontwikkelde smaakstoffen voor voedingsmiddelen en dranken. Het was wereldwijd actief, met een omzet van circa vier tot vijf miljard euro in de jaren voor de fusie. De winstgevendheid was bescheidener dan bij DSM, deels door de hoge concurrentiedruk en intensieve R&D-investeringen. Firmenich werkte nauw samen met klanten als Unilever, Nestlé, Procter & Gamble, L’Oréal en Estée Lauder en stond bekend om zijn innovatieve kracht in natuurlijke ingrediënten en biotechnologische productiemethoden.

De omzetverdeling was vrij evenwichtig: ongeveer zestig procent kwam uit parfumerie en geurstoffen en veertig procent uit smaakstoffen voor voeding en dranken. Daarmee stond Firmenich stevig in twee werelden die DSM niet bediende: geur en smaak. Het familie-eigendom zorgde voor lange termijnfocus, maar beperkte de mogelijkheden om zelfstandig grootse overnames of fusies te financieren. Daarom lag een samengaan met een beursgenoteerde partner voor de hand.

Het fusieproces

In mei 2022 kondigden DSM en Firmenich aan dat ze wilden samengaan in een zogenaamde “merger of equals”. Er werd een nieuwe holding opgericht, DSM-Firmenich AG, met een hoofdkantoor in Zwitserland en een beursnotering in Amsterdam. DSM-aandeelhouders kregen ongeveer 65 procent van de aandelen in de nieuwe entiteit, terwijl de eigenaren van Firmenich 35 procent ontvingen plus een cashcomponent van circa 3,5 miljard euro. Juridisch-technisch was het geen overname, maar een fusie waarbij DSM iets meer gewicht kreeg. De deal werd in mei 2023 afgerond nadat aandeelhouders en toezichthouders hun goedkeuring gaven.

Resultaten na de fusie

De eerste jaarresultaten van DSM-Firmenich waren gemengd. In 2023 kwam de omzet uit op ruim 10,6 miljard euro, hoger dan DSM alleen had behaald en in lijn met de optelsom van de twee bedrijven. De nettowinst van de totale groep bedroeg ruim twee miljard euro, maar dit cijfer werd opgeblazen door boekwinsten uit desinvesteringen. De winst uit voortgezette activiteiten was juist negatief, ongeveer min 636 miljoen euro, vooral door zware afschrijvingen op immateriële activa, integratiekosten en hogere rentelasten door de extra schuld. Het was duidelijk dat 2023 vooral een transitiejaar was.

In 2024 trok de omzet verder aan tot bijna 12,8 miljard euro. De adjusted EBITDA kwam uit boven de twee miljard en de netto winst was weer positief, al bleef die met ongeveer 250 miljoen relatief bescheiden. Belangrijk was dat de integratiekosten begonnen af te nemen en de synergievoordelen zich aandienden. In de eerste helft van 2025 groeide de omzet naar ruim 6,5 miljard, met een nettoresultaat van ruim 540 miljoen. Voor heel 2025 verwacht DSM-Firmenich circa 13 miljard omzet en een winst rond een miljard, waarmee de resultaten eindelijk weer in de buurt komen van de vroegere som der delen.

Balans en schulden

De balans na de fusie is zwaar beladen met immateriële activa: goodwill, merken en klantrelaties vormen samen bijna twee derde van de totale activa van ruim 40 miljard euro. De netto-schuld bedroeg eind 2024 ongeveer negen miljard, goed voor een schuldgraad van 3,3 keer EBITDA. De jaarlijkse rentelasten liepen hierdoor op naar circa 350 tot 400 miljoen euro, een veelvoud van wat DSM vroeger betaalde. Het bedrijf heeft als doel om de schuldgraad terug te brengen naar twee keer EBITDA in 2026, waardoor de rentelasten naar verwachting kunnen dalen richting 250 miljoen per jaar.

Geografische spreiding en risico’s

De omzet is tegenwoordig gelijkmatig verdeeld: ongeveer een derde in Europa, een derde in Noord- en Latijns-Amerika en een derde in Azië-Pacific. Daarmee is DSM-Firmenich een echt mondiaal bedrijf. Die spreiding maakt het weerbaar, maar ook blootgesteld aan geopolitieke risico’s. Handelsconflicten, sancties en uiteenlopende regelgeving in verschillende regio’s kunnen de kosten verhogen of de groei afremmen. Het valutarisico is eveneens groot: een vijf procent daling van de dollar ten opzichte van de euro kan honderden miljoenen omzet en tientallen procenten winst kosten. Het bedrijf gebruikt hedges en lokale productie om dit te beperken, maar volledig wegpoetsen kan niet.

Bestuur en governance

Het bestuur veranderde ingrijpend. Waar DSM lange tijd geleid werd door Feike Sijbesma en later door het co-CEO-duo Geraldine Matchett en Dimitri de Vreeze, is sinds de fusie De Vreeze de enige CEO. Matchett vertrok in 2023. Het Executive Committee bestaat verder uit een nieuwe CFO, divisieleiders voor de vier kernsegmenten, een Chief Science Officer en een HR- en cultuurverantwoordelijke. In de Raad van Commissarissen kregen ook vertegenwoordigers van de Firmenich-familie een plek. Voorzitter is de Belg Thomas Leysen. Daarmee heeft de governance een meer internationaal en Zwitsers karakter gekregen, terwijl de beursnotering in Amsterdam bleef.

Koers-winstverhouding

Bij een huidige beurskoers van ongeveer 71,75 euro en een verwachte nettowinst in 2025 van 1,05 miljard euro komt de winst per aandeel rond de 2,3 euro uit. Dat betekent een koers-winstverhouding van circa 31 tot 32. Dit niveau ligt in lijn met de hoge multiples die DSM in de laatste jaren vóór de fusie al kende, wanneer de eenmalige boekwinsten buiten beschouwing werden gelaten. De waardering weerspiegelt dat beleggers DSM-Firmenich niet beoordelen als klassiek chemiebedrijf, maar als groeispeler in voeding, gezondheid, smaak en geur, met stabiele marges en duidelijke duurzaamheidsexposure. Het impliceert ook dat de markt vooruitloopt op verdere winstgroei in 2026 en 2027, wanneer synergieën en schuldafbouw zichtbaar worden.

Toekomst en verwachtingen

Voor de jaren 2026 en 2027 mikt DSM-Firmenich op een omzetgroei van vier tot zeven procent per jaar, waardoor de totale omzet richting vijftien à zestien miljard euro kan oplopen. De adjusted EBITDA-marge moet boven de twintig procent uitkomen, goed voor een operationele winst van bijna drie miljard. Netto verwacht men dan tussen de 1,2 en 1,5 miljard winst, zodra de integratiekosten volledig zijn uitgefaseerd. Synergieën van meer dan 350 miljoen euro per jaar moeten hieraan bijdragen. Tegelijkertijd wil het bedrijf de schuld verder terugbrengen en blijft het fors investeren in R&D, duurzaamheid en innovaties op het gebied van alternatieve eiwitten, methaanreductie en biobased geur- en smaakstoffen.

Conclusie

De fusie van DSM en Firmenich heeft geleid tot een van de grootste spelers ter wereld in nutrition, health, taste en beauty. Strategisch is de fusie logisch: de activiteiten vullen elkaar perfect aan en de wereldwijde spreiding en innovatiefocus bieden groeikansen. Financieel was de overgang zwaar: de hoge integratiekosten, afschrijvingen en rentelasten drukten de winst in 2023 en 2024 aanzienlijk. Maar de trend is positief: in 2025 wordt weer een miljard winst verwacht en de vooruitzichten voor 2026–2027 wijzen op verdere margeverbetering en schuldafbouw. De huidige koers-winstverhouding van ruim dertig laat zien dat beleggers vertrouwen hebben in die ontwikkeling, al legt het ook druk op het bedrijf om de beloften waar te maken.

DSM-Firmenich staat daarmee symbool voor een lange transformatie: van Nederlandse staatsmijnen, via petrochemie en high-performance materials, naar een internationaal voedings- en gezondheidsconcern dat in de toekomst ook smaak en geur definieert voor miljarden consumenten wereldwijd.