De boodschap is dat het gaat om een logische groeistap in de kernmarkten, niet om een avontuurlijke sprong naar een geheel nieuw speelveld.

Op de achtergrond speelt mee dat ABN AMRO in de afgelopen jaren zelf vaak als overnamekandidaat werd genoemd. De Nederlandse Staat bezat na eerdere verkopen nog ongeveer 30,5% van de aandelen en is bezig dat belang verder af te bouwen richting circa 20%. Juist in deze fase kiest de bank ervoor om zelf actief een andere partij te kopen. Daarmee verschuift het beeld: ABN AMRO laat zien dat het zijn eigen toekomst vorm wil geven in plaats van af te wachten wat anderen met de bank van plan zijn.

Wie en wat is NIBC?

NIBC is een relatief compacte, maar veelzijdige bank met het hoofdkantoor in Den Haag. De geschiedenis gaat terug tot 1945, toen de voorloper werd opgericht om de wederopbouw van Nederland te financieren. Van nationale investeringsbank groeide NIBC uit tot een commerciële bank met activiteiten aan zowel de particuliere als de zakelijke kant. Aan de retailzijde is NIBC vooral bekend door hypotheken en door NIBC Direct, het online spaarplatform dat eind 2024 in totaal rond de €12,3 miljard aan spaargeld beheert, waarvan ongeveer €7,3 miljard in Nederland, €3,4 miljard in Duitsland en €1,6 miljard in België. De bank bedient in totaal ongeveer 450.000 klanten.

Aan de corporate kant richt NIBC zich op verschillende niches, zoals vastgoedfinanciering, infrastructuur en digitale infrastructuur, plus asset based finance voor middelgrote bedrijven. Op de eigen balans staat een kredietportefeuille van om en nabij de €19 miljard, waarvan circa €16,5 miljard in Nederland, ongeveer €0,7 miljard in Duitsland, circa €1,3 miljard in het Verenigd Koninkrijk en de rest in andere landen. Daarmee is ruim 80% van de portefeuille Nederlands en slechts een beperkt deel buiten de thuismarkt belegd.

Onder de huidige eigenaar, private-equitypartij Blackstone, is NIBC verder aangescherpt. Niet-kernactiviteiten zijn afgebouwd, de focus op hypotheken, sparen en infrastructuur is versterkt en de balans is opgeschoond. In 2024 boekte NIBC een nettowinst van ongeveer €199 miljoen, bij een balanstotaal van rond de €23 miljard en een kernkapitaalratio (CET1) ruim boven de 20%. De cost-income ratio ligt rond de 45%, duidelijk lager dan bij veel grotere banken, en de kredietverliezen zijn beperkt, met een impairmentsratio rond 0,1% op de leningenportefeuille. Dat wijst op een conservatief risicoprofiel met goed gedekte hypotheken en zakelijke leningen.

Strategische logica achter de overname

De kern van de deal is dat NIBC precies past binnen de strategische koers van ABN AMRO. Aan de particuliere kant wil ABN AMRO groeien in hypotheken en spaargeld in Nederland en de directe buurlanden. NIBC brengt een forse hypotheekportefeuille mee, met een lage gemiddelde loan-to-value in Nederland van rond de 55%, en een grote groep spaarklanten via NIBC Direct in drie landen. In één beweging voegt ABN AMRO dus zowel extra inkomsten uit hypotheken toe als een bredere fundingbasis uit spaargeld van ruim €12 miljard in meerdere landen.

Aan de zakelijke kant vullen de activiteiten van NIBC het bestaande profiel van ABN AMRO aan. NIBC is actief in gespecialiseerde segmenten zoals infrastructuur en digitale infrastructuur (bijvoorbeeld glasvezelnetwerken en datacenters) met een kredietvolume van enkele miljarden, segmenten waar ABN AMRO zelf ook belangstelling voor heeft. De overlap is niet zo groot dat beide organisaties elkaar volledig dupliceren, maar groot genoeg om schaalvoordelen en kennisuitwisseling mogelijk te maken. Zo ontstaat een combinatie waarin ABN AMRO zijn positie bij middelgrote en grotere ondernemingen kan versterken, met nieuwe sectoren en structuren waar NIBC al ervaring mee heeft.

Een belangrijk element is de efficiëntie van NIBC. Met een cost-income ratio van ongeveer 45% werkt de bank duidelijk slanker dan veel grote Europese banken, waar dit cijfer regelmatig tussen de 55% en 65% ligt. Voor ABN AMRO liggen hier duidelijke synergievoordelen. Door systemen, processen en ondersteunende functies op termijn te integreren, kan de bank kosten besparen en tegelijkertijd de schaal van de activiteiten vergroten. In de eigen toelichting spreekt ABN AMRO over significante kosten- en inkomsten-synergieën die na enkele jaren volledig tot uitdrukking moeten komen. Dat is precies het type combinatie van extra omzet, schaal in hypotheken en spaargeld, en een lagere kostenbasis per euro inkomsten waarop beleggers letten bij bankovernames.

Verdienmodel en geografische spreiding van NIBC

Om de strategische fit goed te begrijpen, is het nuttig om iets dieper naar het verdienmodel van NIBC te kijken. Aan de ene kant verdient de bank aan traditionele rente-inkomsten op hypotheken en zakelijke kredieten die op de eigen balans staan. Met een kredietportefeuille van ongeveer €19 miljard en een relatief hoge nettorentemarge wordt hier het grootste deel van de winst gerealiseerd. Het feit dat ruim 85% van de portefeuille in Nederland zit en slechts een klein deel in landen als Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, maakt het risicoprofiel overzichtelijk en sterk georiënteerd op één thuismarkt.

Aan de andere kant werkt NIBC met een zogenoemd originate-to-manage model. Hypotheken worden niet alleen voor de eigen balans verstrekt, maar ook voor institutionele beleggers. In dat geval ontvangt NIBC vergoedingen voor het verstrekken en beheren van de leningen, terwijl het kapitaalbeslag beperkt blijft. De omvang van deze originate-to-manage portefeuille loopt in de vele miljarden, en de daaraan gekoppelde fee-inkomsten vormen een belangrijk tweede inkomstenstroom naast de rentemarge. Dit sluit goed aan bij de bredere trend in de banksector om meer kapitaallichte inkomstenbronnen te ontwikkelen. Voor ABN AMRO is dat interessant, omdat de bank haar mix van rente- en fee-inkomsten verder wil verbreden en minder afhankelijk wil zijn van pure rentemarge.

Aan de fundingkant zorgt NIBC Direct voor een internationale component. Met circa €12,3 miljard aan spaargeld, waarvan bijna 60% uit Nederland, ongeveer 27% uit Duitsland en circa 13% uit België komt, voegt NIBC een extra laag toe aan de depositobasis van ABN AMRO. Dat betekent toegang tot honderdduizenden particuliere spaarklanten in landen waar ABN AMRO zelf minder prominent aanwezig is. Het past in de wens van ABN AMRO om de positie in Noordwest-Europa uit te bouwen zonder vanaf nul te moeten beginnen in nieuwe markten en zonder grote acquisities in volledig nieuwe landen te hoeven doen.

Financiering van de deal en kapitaalimpact

De koopsom van ongeveer €960 miljoen wordt door ABN AMRO neergezet als een investering die ruim binnen de bestaande kapitaalstrategie past. De bank is goed gekapitaliseerd en rapporteerde in het derde kwartaal een nettowinst van rond de €617 miljoen, waarmee de winst over de eerste drie kwartalen van het jaar ruim boven de €1,5 miljard uitkomt. Op basis van de informatie die openbaar is, lijkt de deal voornamelijk te worden gefinancierd vanuit bestaande buffers en interne middelen. De impact op de kernkapitaalratio (CET1) wordt door ABN AMRO geschat op een daling van ongeveer 70 basispunten, waarna de ratio nog altijd royaal boven de vereiste minima uitkomt.

Is ABN AMRO zelf nog een overnamekandidaat?

Een vanzelfsprekende vervolgvraag is of ABN AMRO na deze deal nog steeds als prooi in de markt staat. Formeel blijft elke beursgenoteerde bank een mogelijke overnamekandidaat, maar in de praktijk wordt het beeld nu anders. De Staat is druk bezig het belang verder af te bouwen en is niet langer meerderheidsaandeelhouder, maar houdt met circa 20% nog wel een substantiële minderheid vast. Een buitenlandse koper zou dus altijd met politieke gevoeligheid en uitgebreide procedures bij nationale en Europese toezichthouders te maken krijgen.

Daar komt bij dat ABN AMRO door de overname van NIBC groter en veelzijdiger wordt. De balans groeit met tientallen miljarden aan leningen en spaargeld, de activiteiten worden breder en de organisatie krijgt een integratietraject voor de kiezen. Dat maakt een eventuele overname door een andere bank duurder en complexer. Tegelijkertijd laat ABN AMRO met deze stap zien dat het zelf actief een consolidatierol wil spelen, in plaats van passief af te wachten. De bank staat daarmee minder in de etalage en meer aan de stuurknuppel van de eigen strategie.